De Slaeper van de Abdij Roosenberg te Waasmunster
Het archief van de abdij Roosenberg te Waasmunster beschikt over een aantalzgn. Slaepers. Dit zijn overzichten van het grondbezit, met eigenaars en aangrenzende buren. In deze Slapers vinden we ook een aantal Hielen en hun onderlinge verwantschap. Daardoor is het ons mogelijk samen met de gegevens uit de Hoofdcijnsboeken van het Land van Waes de rechte lijn van het geslacht verder door te trekken.
Maar eerst iets over het ontstaan van deze Slaepers. De abdij Roosenberg te Waasmunster bezat in het midden van de 16e eeuw een rijk archief. Ontelbare bullen, charters, amortisaties, cijns- en rentebrieven, vonnissen der vierscharen, kwijtschriften enz. waren bewaard. Het overgrote deel was scoon, claer, onghecorrupteert met volmaecten wassen seghele. Maar een aantal stukken werd steeds meer onleesbaar en moest overgeschreven worden. In 1549 besloot men tot het opstellen van den Slaeper. Dit werk werd toevertrouwd aan een specialist in dit soort karwijen, obre cappelaen tsente niclaus bij der pauselicker authoriteijt notaris publijck, broeder des confessores der abdij, Jan Wittock.
Het opstellen van den Slaepere nam verscheidene jaren in beslag. Pas in 1556 na de dood van Jan Wittock was het register totaal afgewerkt. De Slaepere van Roosenberg is een kostbare oorkonde. Het is bovendien een lijvig register, groot 37 1/2/26 cm, 219 folios van mooi perkament, fraai geschreven in grote letters, met rode opgesierde hoofdletters.
In de Slaeper worden allereerst de goederen te Waasmunster opgesomd, verdeeld in twee vakken: de bivanghe en butenbivanghe. Daarna komen de eigendommen en rente, tienden die het klooster bezat te Elverzele, Thielrode, Sint-Niklaas, Nieuwkerke, Belcele, Sinaai, Lokeren, Dacknam, Eksaarde, Moerbeke, Stekene, Sint-Pauwels, Vracene, Beveren, Melsele, Zwijndrecht, Verrebroeck, Haasdonck, Cruijbeke, Basel, Rupelmonde, Temsche, Moerzeke, Hamme, Zele, Kalken, Aalst, Oordeghem, Gent, Merckeghem, Axel, Be-Oosten-blij, Hulst, Ser-Pauwel-polder en Saeftinghe. Elk stuk grond wordt aangeduid met zijn afmetingen, de goederen welcke het afbaekenen, de namen der leenmannen of pachters, de vierschare waar het te wette gaet. De beschrijving van de tienden beslaat telkens verscheidene folios.
Erffe Renten In Waesmonster
Andere erffliche Renten binnen Waesmonster
In ons oude rollen en Slapers bevonden
Eerst es te wetene dat onsen doostere van Koolenbergh heeft ghehebt in voorleden tijden twalef ghemete Bosch gheleghen binnen Waesmonster heesdonck op de lee. de welcke waren heve. ghehuert en in pachte ghehauden bye ene michiel de lettere. En langhen tijdt daer naeres tusschen ons en de besitters vander voors heve op gheresen schere proces. So dat de hoofschepene tlants van waes. hebben de partyen hinter op haert consent veraccordeert. Dat de ghene die hemt recht vermake aen voors. saude tselve houden in erffelicke cheinse, midts onsen doostere betalende thien Scettin gron tsiaers erffelick.
Van al welcke thien Scett gron de debituers hier na volghen. En es vallende tallen bamesse.
Willem de cock fs. floreins aut bouwen vereecken aut pieter van doorslaer stehlt hier inne tsiaers erffelick
xiii Scett. xiii pen. par
Besedt op een ghemet bosch van den voorscreve xii ghemeten handhauen oost jan heindrix fs pieters. zuyt katheline Roomans dwyf van olivier heyndricx. West jan hiele fs simoes noort heer pieter lenaert pbre.
Heer pieter lenaert fs. Huughs. aut hughe lenaert hute kinderen van Symon de coninck ghelt tsiaers erffelick
xx Scettin par
Besedt op twee ghemete bosch.landen oost de kinderen van bouwen de witte. zuyt willem de cock voorscreve en jan heindricx. west jan hiele voorn. noort tclooster van boudeloe.
Jan heindricx fs pieters. aut pieter heindricx aut olivier heindricx betaelt hier inne tsiaers erffeleick
xiii Scettin. iii pen. Par
Besedt op vierhondert Roeden bosch. palende oost jan hiele voorseit.zuyt katheline roomans dwijf olivier heyndricx. west willem de cock. noort heer pieter lenaert
Jan hiele fs. Symoens. aut symoen hiele. aut jan hiele ghelt tsrs erff.
x.Scettin. xi pen.par
Besedt op vierhondert roeden bosch.handhauen. oost pieter hiele sij broeder en jan hiele fs lauwereyns. zuyt onsen flach bosch over de beke. en katheline roomans voorscr. west jan heindricx voorn. noort pieter duerinck.
Pieter hiele fs. symoens huten selve. ghelt tsrs erffl.
x Scettin. xi pen. par
Besedt op tweehondert roeden bosch.landen oost adriaen malaert zuyt joos hiele sij broedere. west onsen voors flach bosch en jan hiele voorscr. noort jan hiele fs laureyns
Jan hiele fs. lauwereyns aut symoen hiele comende voorts huten selven. betaelt tsiaers erffelick
x Scettin. xi pen. par
Besedt op vierhondert roeden bosch. palen oost adriae malaert zuyt pieter hiele. west pieter duerinck. noort piet geldolf
Pieter duerinck fs. andries comende aut sine moedere en voorts huten selven ghelt tsiaers erffelick
x Scett. vi pen. par
Besdet op vierhondert roeden bosch handhauen. oost jan hiele fs. lauwereijns. zuyt jan hiele fs. symoens. west jan heindricx noort de kinderen van bouwen de witte
De twee kinderen van bouwen de witte. ex mre katheline hiels en voorts selven ghelden tsiaers erffelick
xxi Scettin. lii pen. par
Besedt op twee ghemeten bosch. landen oost pieter geldolf. zuyt pieter duerinck. west heer pieter lenaert. noort tclooster van boudeloe
Pieter gheldolf fs cornelis aut margriete verherbrugghen huut pieter van holwinde betaelt tsiaers erffelick
x. Scettin par
Besedt op een ghemedt bosch palende oost dhoirs van pieter heidricx en dhoirs van pieter soy. zuyt jan hiele fs. lauwereyns west de kinderen van bouwen de witte voorst. noort de selve pieter gheldolf
En so heeft me de voorn. xii ghemete bosch
Wat hier in deze Slaeper is te lezen biedt de nodige aanknopings punten met de Hielen die in de Hoofdcijnsboeken van het Land van Waes zijn gevonden. De in de Slaper vermelde Jan Hiele fs. Symoen was dus zoon van Symoen Hiele, die op zijn beurt weer de zoon was van Jan Hiele. Aangezien de percelen in de wijk Heesdonck nabij Waasmunster liggen is deze Jan Hiele zo goed als zeker de Joannes Hiele de Heesdonck, schepen te Waesmunster, die in 1458, samen met Johannes de Neve, Boudewijn de Brauwere en eenige andere ingezeetenen van Waesmonster een proces op touw zetten tegen de Abdij van Roosenberg (zie De oudste Hielen).
Deze Janne Hiele de Heesdonck is dan ook de Jan Hiele, geboren rond 1430, gehuwd met Katelijne Duerincs (met vermelding van Sinay Bavonis), jongste dochter van Pauwel Duerincs en Margriete Soys. Hieruit werd een zoon geboren,Symoen Hiele,gehuwd met Margret (Margrite) Soy(s), dochter van Gillis Soy(s) en Beatrix van den Velde, en vader van de in de Slaper vermelde Jan Hiele. Maar ook van Joos, Pieter en Kathelyne Hiels moeder van de kinderen van Bouwen de Witte. EnJan Hiele fs. Lauwereyns is zoon van Lauwereyns Hiele (aut Sijmoen Hiele comende) eveneens een zoon van hiervoor genoemde Symoen.
Daarmee lijkt de cirkel rond en kunnen we verder met het volgende hoofdstuk waarin de Hielen worden beschreven die in de Hoofdcynsboeken van het Land van Waes zijn gevonden.