Laura Hiel[1] (1859 – 1945) en Willem Bataille (1867-1933)

Laura Constantia (Constance) Hiel werd op 17 december 1859 geboren te Brussel als dochter van de bekende Vlaamse dichter Emanuel (Boudewijn) Hiel (1835-1899) en Joanna Petronella van Damme (1835-1874). Laura overleed te Schaarbeek op 28 oktober 1945. Zij was onderwijzeres.

Laura huwde te Schaarbeek op 20 augustus 1902 met Guillaume Adrien (Willem) BATAILLE. Getuige(n) bij dit huwelijk waren Herman Bataille, broer en handelsbediende, Guillaume Henri Bataille, broer en sergeant bij het Karabiniersregiment, Pierre Davreux, schoonbroer en ambtenaar bij het Ministerie van Nijverheid en Arbeid. Willem was geboren in 1867 te Brussel als zoon van Antoine Joseph BATAILLE en Marie OVERHEYDEN. Hij overleed Laken op 20 februari 1933. Hij was een vermaard Belgisch kunstschilder/schilder en leraar aan de Nijverheidschool te Schaarbeek

Laura Hiel legde zich toe op het verzamelen van volksgedichten.

Bundel Brusselse straatliedjes van Laura Hiel (AMVB).

Het persoonlijk verzamelschrift van Brusselse volkliederen dat volkskundige Laura Hiel samenstelde. Dat werd een bijzonder interessant handschrift met krantenknipsels van de periode 1936-1942 over de lokale geschiedenis van Brussel.

1.1Laura Hiel: Zing Mee! (Brussel 1941).

L. Hiel heeft het liedje in verschillende dorpen en streken opgetekend, met behoorlijk wat variatie:

1.1.1Hiel 1941, p.246
In Turnhout:

Hoep! Marianneke,
Treeze manneke

(of: Spelemanneke)
Ziet da’ kinneke dansen,
Hoep! Marianneke,
Treeze manneke,
Ziet da’ kinneke gaan

1.1.2Hiel 1941, p. 246
In Eppeghem en omliggende dorpen:

Pap in ’t penneke,
Veur da menneke,
’t Moet zijnen bek maar houwen,
Pap in ’t penneke,
Veur da menneke,
Daarmee naar de wieg!

1.1.3Hiel 1941, p. 246
In Aalst:

Draai het polleke,
Mijn lief molleke,
Draai het lief en zoejtes
Draai het polleke
Mijn lief molleke
Draai het lief en zoet.

1.1.4Hiel 1941, p. 246
In Dendermonde:

Klein kadolleke
Draai uw polleke
Veur ‘ncenske min of meer
Klein kadolleke
Draai uw polleke
Veur ’ncenske, nog nen keer.

1.1.5Hiel 1941, p. 246
In Gent:

Hoep! Marianneke
Saussepanneke
Laat dat kinneke dansen
Hoep! Marianneke!
Saussepanneke
Laat dat kinneke gaan

Ook een liedje over de man van complaisance, onder de titel ‘Een fraaie man’:

1.1.6Hiel 1941, p. 246

Daar was een man,
Een fraaie man,
Een man van complaisance,
En hij wiegt zijn kind,
En hij roert den pap,
En hij laat zijn vrouwtje dansen.

Kruidenpolka
Polka door Laura Hiel opgetekend te Dendermonde-Aalst (Laura Hiel; Zing mee!, eerste deel, uitgegeven door de commissie van het oude volkslied, z.j.). Daar heet de dans ‘k Ben naar het bosch om kruid geweest.

De mèskes van de stad
Deze polka is van oorsprong een mars die door Laura Hiel is opgenomen in haar bundel Zing mee, deel I (uitgegeven door de commissie van het oude volkslied). De wijze is ontleend aan Rossini’s opera Tancredi, die in 1813 voor het eerst werd uitgevoerd.

Lied 2
P’ssen in’t p’ssijn
Te Brussel is’t mode, te p-ssen in ’t p-sijn
Omdat de stad ghiel propere zoe zijn
Den iene p-st langs hier!
Den andere p-st langs doar.
M’n broek is no ni ope de gadrevil is doe!
En op de gruuteme’t doestoat ’n koeefie huis.
De Kaffee is zuu sterk, genderme riën op te pieèd.
Ghiel de politie is gien ordje weerd.

(Bron: Laura Hiel, onuitgegeven Brusselse straatliedjes, AMVB)

DERTIENAVOND

In het midden van de vorige eeuw tekende Laura Hiel te Blankenberge een liedje

op dat te dier gelegenheid gezongen werd:

Sinte Pieter trekt aan ’t zeel.

Wij komen om ons Godsdeel,

Ter ere van Diertienavond.

En laat ons niet te lange staan.

Wij moeten van d’ ene deur naar d’ andere gaan!

Die vooravond van Driekoningen speelde vroeger een voorname rol in het volksgeloof – eerder bijgeloof – en de volksgebruiken. Ook in de

weersverwachting: Als die dag koud en helder is, kan men een gelukkig jaar verhopen. Maar regent het en waait het, zal het zeker anders uitdraaien. Volgens oude overleveringen moest men die avond drie kaarsen voor de woning doen branden om zich onder de bescherming van Caspar, Melchior en Balthazar te weten en zo de boze geesten op een afstand te houden. Trouwlustige meisjes gingen die avond de schapenstal in. Konden zij in het duister de hand op de ram leggen, zouden zij hetzelfde jaar nog trouwen.

Een andere oude gewoonte was het om deze avond met het bakspel door te brengen. Het is misschien minder bekend dat de twaalf afdelingen van bedoelde bak in verband gebracht werden met de twaalfde nacht na Kerstmis, waaraan allerlei geheime machten toegekend werden. Wie die avond dan op het bakspel won, zou een gelukkig jaar te wachten staan. En ook nog dit: Vroeger werden er op de vooravond van Driekoningen in de Vlaamse dorpen geweerschoten gelost en kwam men bijeen om wafelen te eten.

Bronnen: Laura Hiel en een artikel uit “De Dag” van 6 januari 1939.

Kleine Piet

1) Kleine Piet ging wand’len

Met z’n pa in ’t veld

Wat hij zag en niet zag

Alles moest verteld

Trala, trala, tralala, alles moest verteld.

2) Pa,daar zag ik ginder

Luister toch eens toe

Ik zag een hond waarempel

Groter dan een koe

Trala, trala, tralala, groter dan een koe.

3) Wel komaan wat zeg je

Een die groter was

Dan een koe, m’n jongen

Da’s een beetje kras

Trala, trala, tralala, da’s een beetje kras.

4) Zie je ginds die brug wel?

Voor je neus daar Piet

Nu die brug moet je over

Of je wilt of niet

Trala, trala, tralala, of je wilt of niet.

5) Zo je nu gejokt hebt

Stort de brug ineen

En je valt in ’t water

Plof gelijk een steen

Trala, trala, tralala, plof gelijk een steen.

6) Piet de brug genaderd

Voelt zich o, zo moe

Pa, ik zei die hond was

Groter dan een koe

Trala, trala, tralala, groter dan een koe.

7) Ik heb niet juist gekeken

Ik zag hem zo maar half

Maar die hond was heus toch

Groter dan een kalf

Trala, trala, tralala, groter dan een kalf.

8) En toen zich het ventje

Bij de brug bevond

Riep hij, papa die hond was

Net een andere hond

Trala, trala,tralala, net een andere hond.