Emanuel Hiel en Peter Benoit

Peter Benoit (1834 – 1901)

Benoit, wiens eerste pianocomposities en Franstalige liederen bestemd zijn voor de Brusselse salons, werkt zich op tot een van de vooraanstaande figuren in het officiële, dus Franstalige, muziekleven. Door zijn contacten met Emanuel Hiel en de Brusselse vereniging Vlamingen Vooruit groeit geleidelijk aan zijn Vlaamse engagement. In 1867 wordt hij directeur van L’école de musique, die hij als de Vlaamsche Muziekschool van Antwerpen zou uitbouwen tot het centrum van de Vlaamse muziekbeweging. Een ideologische fundering vindt Benoit in de Duitse romantische opvatting van de terugkeer naar de natuur en naar het eigen volk. In navolging van Wagner wil hij een muziekkunst creëren die de eigen volksaard ten volle uitdrukt. Om zijn ideeën tegen het Belgische muziekestablishment te verdedigen, schrijft Benoit als een van de eersten binnen de Europese beweging van het muzieknationalisme doorwrochte essays en polemieken. Het gebruik van de moedertaal in de muziekopvoeding beschouwt hij als essentieel. En omdat hij ervan overtuigd is dat de volksaard het zuiverst geconserveerd blijft in het volkslied, wil hij zijn nieuwe Vlaamse muziek daarop baseren.

Hij pleit o.a. voor een vernederlandsing van het muziekonderwijs, voor religieuze muziek in de volkstaal, voor een Vlaamse opera en een Vlaams festival, voor Vlaams muziektheater in kleine steden en voor culturele samenwerking met Nederland. Vanaf de jaren 1870 schrijft hij bijna geen instrumentale of abstracte muziek meer en stelt hij zich als gemeenschapskunstenaar volledig in dienst van de V.B. Muziek wordt een middel tot volksopvoeding én een propagandawapen.