Een korte geschiedenis van St. Omer
In Saint Omer (Frankrijk) en omstreken treffen we vanaf het einde van de 13e/begin 14e eeuw een tak aan die de naam Hielle draagt. Verbanden met de takken Hiel, Hiele en van Hiel zijn (nog) niet aangetoond.
Sint-Omaars (of Saint Omer in het frans) is een stad in het noorden van Frankrijk, gelegen in het departement Pas de Calais. Saint Omer ligt op de grens van Frans-Vlaanderen en Artesië (Artois), aan de rivier de Aa en het Kanaal van Neuifossé.
De geschiedenis en het erfgoed van de stad Saint-Omer zijn steeds nauw verbonden geweest met het religieuze leven. Omaars is in de 7e eeuw ontstaan onder de naam Sithiu (Sithieu of Sitdiu), rond de onder impuls van Audomarus (Omaar of Odemaar), de eerste bisschop van de streek, gestichte Sint-Bertinusabdij. De abdij ontleent haar naam aan Bertinus van Artesië, die er als metgezel van Audomarus werkzaam was. In de 10e eeuw kreeg de plaats haar huidige benaming Sint-Omaars. Tijdens de hoogtijdagen van de Middeleeuwen ontstond een stad die tegen het einde van de 12de eeuw een inwonertal van bijna 35 000 inwoners bereikte.
Mét het graafschap Artesië kwam ze in het jaar 932 in het bezit van de graven van Vlaanderen, en in de 12 e en 13e eeuw bloeide er de lakenindustrie. Tijdens zijn grote bloei periode was de stad de eerste stad in het Westen aan wie door Willem Clito, graaf van Vlaanderen, officieel stadsrechten verleend werden (1127). Nadien moest de stad zijn leidinggevende positie in de lakenhandel afstaan aan Brugge. Sint-Omaars ging door het Verdrag van Pont-à-Vendin op 25 februari 1212 voor Vlaanderen verloren en werd één van de hoofdplaatsen van het nieuw opgericht graafschap Artesië. Ferrand van Portugal probeerde de stad terug te winnen maar hij werd verslagen in de slag van Bouvines. Niettegenstaande deze afsplitsing bleef de stad in belangrijke mate binnen het economische netwerk van de Nederlanden. In 1384 kwam Sint-Omaars onder de hertogen van Bourgondië, maar bij de Vrede van Nijmegen (1678) werd ze aan Frankrijk afgestaan.
De stad was ingedeeld in zeven parochies zoals Saint-Denis of Saint-Sépulcre, waarvan de afbakeningen nu nog bewaard zijn. Steeds meer religieuze gemeenschappen komen zich er vestigen in de mate waarin de daling van het bevolkingsaantal, ten gevolge van epidemieën, plaats vrijmaakt in de stad. Ze nemen op het hoogtepunt tot een derde in van het grondgebied van de stad. Deze beweging breidt zich verder uit in de 16de eeuw, wanneer de stad de zetel wordt van een bisdom en een katholiek bastion tegen de Reformatie.De bisschoppen stichten een seminarie, twee jezuïetencolleges en daarna een bisschopplijk paleis. Van 1559 tot 1790 was de stad zetel van het bisdom Sint-Omaars, dat in 1801 definitief werd samengevoegd met het bisdom Atrecht. Tussen 1787 en 1795 trokken enkele duizenden Noord-Nederlandse Patriotten als bannelingen naar Sint Omaars of woonden in de ruime omgeving, t.w. bethune, Waten, Sint-Winoksbergen, Grevelingen, Duinkerke.
Wapens van de Tak Hielle (Blassons)
Er zijn een drietal wapens bekend waarin de naam Hielle voorkomt.
De eerste is van Jean Baptiste Hielle, Marchand tanneur et bourgeois de la ville de St. Omer. Zijn wapen ziet er uit als: D’argent, à un auvre d’azur
Daarnaast dat van Antoinne Hielle, Marchand tanneur et bourgeois de la ville de St. Omer. Zijn wapen: D’argent, à un chief de gueules chargé d’une molette d’or
Deze Antoinne Hielle was in 1704 getuige bij het huwelijk van Edouard Francois Settin (1679-1743) en Anne Joseph Delattre
Tenslotte is er ook een wapen van Hielle de Grebion
Oudst voorkomende Hielle
De eerste keer dat de naam Hielle wordt vermeld is in de ‘Liste des Audomarois fieffés vers 1280-1320’ te St. Omer. Daarin wordt ene Willame Hielle genoemd als houder van een erfelijk leen.
Ben Enfant (v. Bons Enfants)
1374, 10 decembre. ….. ou Brulle devant l’iritage du boin enfant, entre l’irit. Henry L’orghemacre d’une part et l’iritage Wautier Lambert, d’autre part (Werps, rouleau xni),
1390, 8 december. ……. Maison ou Brulle entre que on dit au Boin enfant qui fu a feu Williame Hielle d’une part et l’eritage qui fait touket d’une ruelle d’aultre part. (Werps, rouleua XLV).
Baillage de St. Omer: “Items de l’état des reliefs et droits seigneuriaux du domaine du Roy”.
1373 De St. Omer – le chastelain – pour la vente de terre àWille Hielle le Jeune
1384 Hielle Simon – fils de Pierre – pour in fief consistant en plusieurs rentes
1406 Hielle Coppin – pour le fief de Le Bel situé à Tilque venu de Péronne De Le Creube veuve Wille Hielle père de dit Coppin
1461 Hielle Guillin – fief situé à Tilques venu de Jacques, son père
Vanaf de eerste helft van de 15e eeuw komen we de naam Hielle steeds vaker tegen. Onder meer als ‘Bourgois de St. Omer’, dus burger van deze plaats, ingeschreven:
6 avril 1430: Willaume (ook Gillis) Hielle s. Jacques. Dus zoon van Jacques Hielle, mogelijk dezelfde als hieronder vermeld. Op “10 Decembre 1444” wordt als burger van Saint Omer ingeschreven: Winnoc Hielle, met als toevoeging ‘originaire Renescure’ (59)
Deze Jacques Hielle treffen we aan in een document “Despense pour poision et volile (Saint Omer) (1448-1449)”
A Simon Achte, pour vi hairons et vi bahoreaux Lxx111s, à Jacques Hielle, pour iii cappons xviiis, `Jehan Le Naet pour autres iii capons xxiiis, tout présenté de lordonnance de Mess. Maieur et echevins par Dennis de Seninghem le xxviie jour de juillet mil iiiie xLIx à Mons. Fde Charolais demouré en ceste ville après le partement de Mons. Le duc … cxvis.
Somme toute xLixiiiic, val … xLiiiiis vd par (1448-1449, fo vixx jo)
We kunnen hier lezen dat op 27 juli 1449 te St Omer aan Jacques Hielle XVIIIs wordt betaald voor drie kapoenen die op verzoek van de burgemeester en de schepenen van St Omer door Denis de Seninghem zijn afgeleverd aan de heer F de Charolais die na het vertrek van de heer de hertog in deze stad is gekomen.
In de “Liste des membres de l’Échevinage de Saint-Omer”, een lijst van leden van de schepenbank van Saint-Omer, treffen we ook een aantal Hielle aan, waaronder de voormeldde Jacques Hielle.
Schepenen vanaf midden 15e eeuw
Echevin (1449-50)
Jacques Hielle (remplace A. d’Upen)
Jurés pour la communauté (1451-52) (1455-56) (1457-58)
Jacques Hielle
Tweede helft 16e eeuw
Juré au Conseil (1578-79)
Jehan Hielle
Juré pour la communauté (1587-88) (1589-90)
Robert Hielle
Juré pour la communauté (1590-91) (1592-93) (1594-95)
Jehan Hielle
Tweede helft 17e eeuw
Juré pour la communauté (1678-80)
Jean Hielle
Ook worden enkele Hielle vermeld als houders van een leen, onder meer te Mottinghem en Brisacq, gelegen in de omgeving van St. Omer.
Mottinghem
Fief sur les territoires du Hocquet et de Soyecques (Blendecques) et Arques, tenu de la seigneurie d’Esquerdes:
1449, 20 cet. – Guillevin Fernagut baille à dame de Crevecoeur, dame d’Esquerdes, un fief á lui eschu par le trépas de dll Perronne Hielle, sa mère, comprenantL le pré contenant 3 mesures about. á la terre Jacques le Boursier et <<as ladres de Soyecque, au quemin qui maine de Hoquet à St Omer>>; 2 pièce de 13 mesures about. à sire Jehan de Diepe, à sire Gilles Stabbom etc…,
Brisacq
(Fief de) ou Brisart, à Zudausques et Tatinghem
1544. – Damoiselle Marie Prévost tient de la chasteleinne (de Tournehem) la terre et seigneurie du Hiel(le), séant aud. Louches, au relief et chambell. De xi 1. (Arch. Du Nord. B. 16733, no 67.)
1545, 24 juin – “Item ay et tiengs aincoires en mon domaine 32 mesures de terre en une pièce gisant de lez nort de Tatinghem nommé le fief du Brisart qui fut et appartient à Amant Hielle, demorant à St Omer, laquelle terre il tient en fief de mad. terre et seigneurie de Wisque par dix livres parisis de relief et 20 sols par. De carnbellage …. lequel Aman le vendit a deffunt. Jacques le Braure que defunct Mons. de Noircarmes retint par puissance de seigneur en ses mains …(Rapport et dénombr. de la seigneurie de Noircarnes servi par Philippe, sr de Ste Aldegonde, Noircarmes, Wisque, Genetz, Avelin, etc … à Oudard de Bersacques, comme prévôt de Saint-Omer, led. fief relevant de la “sale prepositurale” de Saint-Omer) (Arch. De M. Violette de Noircarme)
1633, 0 mars – …..l’ai encore en mon domaine 32 mesures de terre en une pièce gisant au lez nort de Tatinghem sur lu vallée d’Arquingoult nommé le fief du Brisac, qui fut cy-devant appartenant à Amant Hielle, demeurt à St Omer, lequel fief il tenait dud. Wisques, lequel a esté retraict par mes prédécesseurs par puissance de seigneur sur Jacques Le Brauwere, achapteur dud. Hielle… listant lesd. 32 mesures… aux terres du presbitaire de tatinghem, de St Bertin… l’Evesché de St. Omer… de l’Escotterie au Brusle, etc… (Rapport à Mgr de Morlet. Évêque de Saint-Omer, par le Bailli du Comte de Sainte-Aldegonde)
Le droit d’Issue Liaisse 2: 16e me siecle 1568-1569
Armand Hielle
Le droit d’Issue etait un impôt frappant toute translation propriété d’un bourgeois à un non bourgeois. Il fra[ppe la fortune exportée, les succession qui passent au étranger, les biens des bourgeois allant s’etablir ailleurs.
Eléments Généalogiques extraits des minutes du terrier d’Ecques de 1613 conservé à la Bibliothèque de la Communauté d’Agglomération de Saint-Omer
Robert Hielle
1641. 21 juin (Fr. Xviie s.) – fo 74
Sentence du counsel d’Artois en faveur de la communeauté de Saint Omer, contre Anthoine Hielle, avocat, relatif à une reconnassance de rentes héritables.
Mariages de 1671 à 1710 à Aire-sur-la-Lys (paroisse Notre-Dame)
24-5-1678
Debourre Charles & HIELLE Antoinette;
T: Roussel Enguelbert, Rose Simon, HIELLE Jacques, Desaube Antoine
9-11-1679
Legrand Pierre & HIELLE Antoinette;
T: Legrand Jean, HIELLE Jacques
4-11-1680
Delobel Antoine & PEPIN Marie;
T: Demarle Pascal, HIELLE Jacques
Een tak Hielle te St. Omer vanaf 1450
X Hielle
Geboren: 1499
Huwde:
NN
Uit dit huwelijk:
Ia. Sainte HIELLE
Geboren: ca 1530
Overleden: 1595/1597
Bourgeois et marchand à Saint Omer ca 1578
Huwde:
Jacques DU CHOCQUEL
Geboren: ca 1530
Overleden: na 1597
(wordt vermeld: nicht van Marye Du Bois, gehuwd met Sébastien De Saulty)
Jacques DU CHOCQUEL huwde (2) 19 september 1597
Jehenne CANNU, overleden na 1610 (eerder gehuwd met Martin JAMOT, overleden 1597)
Getuige: Pierre Brunet, huissier au Conseil d’Artois en 1613
Uit dit huwelijk 1 dochter: Isabeau JAMOT)
Uit dit huwelijk:
a. Anne DU CHOCQUEL [1]
Geboren: ca 1560
Overleden: 1613
Huwde: 12 maart 1587 te Saint Omer
Pierre BRUNET
Getuigen: Pierre de Haffringues en Jullien Tomain (beide zwager van Pierre Brunet), Jacques du Chocquel (vader), Sainte Hielle (moeder), Robert Hielle (oom), Guilbert Brauce bel-oncle , Jehen Robert beau cousin, Jehen Chocquel en Jehan Hielle (oom)
Geboren: ca 1560
Overleden: na 1602
Zoon van Louis (Loys) BRUNET (overleden: voor 1586) en Isabeau DE LA COUSTURE (overleden: na 1587)
Pierre Brunet huwde (2) Margueritte BREMEL
Ib. Jean (Jehan) HIELLE
Geboren: ca 1535
Overleden: na 1595 (elders 1587)
Bourgeois et marchand à Saint Omer ca 1578, écehevin 1594
Ic. Robert HIELLE (volgt II)
Geboren: 1540
Overleden: 1587 (elders tussen 1595 en 1625)
Bourgeois et marchand à Saint Omer ca 1578, écehevin 1594
Huwde: Margueritte DE BUSNES
Overleden: 26 maart 1625
Id. X HIELLE (vrouw)
Geboren: ca 1544
Huwde:
Guilbert BRAUCE
Uit dit huwelijk:
a. Amand DE BRAURE
Geboren: 23 oktober 1595 te Saint Omer
Huwde
Chrestienne de PENNIN (Penin)
Getuigen: Jehan Hielle (oom), Robert Hielle (oom), Jacques du Chocquel (oom), Sainte Hielle (tante), Michiel du Val (oom). Pierre Cayer (oom)
Jacques Pennin (vader, schepen), Christienne Pipellart (moeder), Nicaise de Bersacques (oom) (lieutenant de Monsgr le Grand Baily de Saint Omer), Jehan Caucheteur (zwager, schepen), Anne Pennin (zus), Jaspar de Balinghem (zwager), Margueritte Pennin (zus)
Dochter van Jacques PENNIN (échevin) en Chrestienne PIPPELAERT
Ie. Marie HIELLE (?)
Geboren: ca 1550
Huwde:
Jean DEVOS
Uit dit huwelijk:
a. Jean DEVOS
Geboren: ca 1580
b. Jacqueline DEVOS
Geboren: ca 1580
Huwde:
Philippe DUSAUTOIR
Geboren: ca 1575
Overleden: Houlle
c. Marie DEVOS
Geboren:
d. Jeanne DEVOS
II. Robert HIELLE
Geboren: 1540
Overleden: voor 1625
Bourgeois et marchand a Saint-Omer
Huwde: 1578 te Saint Omer
Margueritte DE BUSNES
Overleden: voor 1625 (partage 26 March 1625)
Uit dit huwelijk:
IIa. Amand HIELLE (volgt IIIA)
Geboren: ca 1570
Overleden: na 1625
Bourgeois tanneur de Saint Omer
Huwde:
N.N.
IIb. Anthoine HIELLE
Geboren: ca 1570
Licencié es lois advoué au Conseil d’Arthois 1624
IIc. Nicolas HIELLE (volgt IIIB)
Geboren: ca 1570
Overledene: na 1625 Saint Omer
Bourgeois et marchand
(deces: fut tuteur (= voogd) de Govare Marie 29 December 1614)
IId. Jeanne HIELLE (Jehenne)
Geboren: ca 1575
Overleden: voor 1613
Huwde: Robert DU SAULTOIR (broer van Philippe Dusautoir,overleden 1613)
Geboren: ca 1575
Overleden: Houlle
Robert huwde (2) 8 januari 1613
Marie VANROND
IIe. Jacquemine HIELLE
Geboren: ca 1580
Huwde:
Oudart VERCOUSTRE
Geboren: ca 1580 Eperlecques
Oudart VERCOUSTRE (2)
Jacquemine Chocquel
IIf. Oudart HIELLE
Geboren: ca 1580
Overleden: voor 23 januari 1649
Huwde:
N.N.
Uit dit huwelijk:
a. Jeanne HIELLE (Hyelle)
Huwde:
Jean DECOCQ
Geboren: ca 1630
Zoon van Eustache DECOCQ
Labour à Eperlecques
Uit dit huwelijk:
Eustace DECOCQ
Geboren: ca 1630
Jean DECOCQ
Geboren:
b. Catherine HIELLE
Huwde:
Louis PIERS
Geboren: 24 augustus 1609 Lederzele
Zoon van N.N. en Francoise PIERS
Uit dit huwelijk:
a. Jeanne PIERS
Huwde:
Francois MASSEMIN
IIIA. Amand Hielle
Geboren: ca 1570
Overleden: ca 1625
Bourgeois tanneur de Saint Omer
Huwde:
NN
Uit dit huwelijk:
1. Margueritte Hielle
Geboren: 1595
Overleden: na 1625
Huwde:
Maximilien DU BRUILLE
Geboren: ca 1590
Overleden: 1625 te Hesdin
(Maximilien was Trésorier de la Compagnie Ordinaire de Msgr. Le Comte de Busquoyà Hesdin 1625)
IIIB. Nicolas HIELLE
Geboren: ca 1570
Overledene: na 1625 Saint Omer
Bourgeois et marcahnd 1624
(deces: fut tuteur (= voogd) de Govare Marie 29 December 1614)
Huwde (1): Jeanne NN
Huwde (2):
Adrienne HERMEL
Geboren: ca 1570
Dochter van Thomas Hermel (geboren: ca 1540) en Margueritte Hollewicq (geboren: ca 1540 en overleden: voor 1598)
Uit dit huwelijk:
1. Amand HIELLE
Geboren: ca1610
Pretre naguère pasteur de Saint Denis en centre ville de Saint Omer, chapelain major au terce du sr Dufay, teste le 4.4.1671 à Saint Omer, il veut être inhumé dans l’église Ste-Marguerite au devant de l’épitaphe de ses père et mère
2. Marguerite HIELE/HEYELLE
Geboren: 1600
Overleden: 31 augustus 1624 te Saint Omer
Huwde: 31 augustus 1624 te Saint Omer
Martin DUCHOCQUEL
Geboren: ca 1595
Overleden: voor 1660 (d’ou postérité)
Jean Baptiste Pagart, procureur, fils de Philippe, était marié à Margueritte Du Chocquel, fille de Martin et de Margueritte Hielle, nièce de Julienne Hermel et petite fille de Thomas Hermel (Cm no 15 du 06/08/16
60 et no 27 du 31/08/1624)
3. Catherine HIELLE
Geboren: 1620
Overleden: voor 1671 (elders: 1663)
Huwde:
Jan-Pacquier LENGLET
Maitre chirurgien
Uit dit huwelijjk:
a. Philippe-Joseph LENGLET
Huwde: 27 april 1671 te Saint Omer
Jenne MARTIN
Zoon van Louis MARTIN
b. Philippe-Barthelomé LENGLET
(idem précedent)
c. Marie-Adrienne LENGLET
4. Thomas HIELLE
Geboren: ca 1600
Overleden: voor 1647
Huwde:
Uit dit huwelijk:
5. Jean HIELLE
Geboren: ca 1620
Marchand tanneur à Saint Omer
Overleden: 1671
Huwde: 31 juli 1650 te Saint Omer
Jacqueline VALLIER
Geboren: 1620
Dochter van Antoine VALLIER (marchand tanneur) en Jenne CAUCHETEUR
Jacqueline was eerder gehuwd met Louis LEBRIÉ
Overige kinderen (?)
Antoine HIELLE (?)
Geboren: ca 1600
Overleden: voor 1647
Chretienne HIELLE
Geboren: ca 1600
Overleden: voor 1657
Bauduine HIELLE
Geboren: 7 april 1607
Pierre HIELLE
Geboren: ca 1615
Overige HIELLE gerelateerd aan tak St. Omer
1. Jean HIELLE
Geboren: ca 1600
Huwde:
Antoinette MARMIN
Geboren: ca 1600
Dochter van Jean MARMIN en Margueritte DELEGRIETTE
Broer van:
2. Simon HIELLE (broer van Robert en Adrien HIELLE)
Geboren: ca 1600
Overleden: voor 1646 Bayenghem les Eperlecques
Huwde:
Marie MARMIN
Geboren: ca 1600
Dochter van Jean MARMIN en Margueritte DELEGRIETTE
Uit dit huwelijk:
a. Jean HIELLE
Geboren: ca 1625 (elders: 1632)
Huwde: 22 juli 1653 Volckerinckhove (Bollezele)
Jeanne PIERS
Geboren: 11 februari 1632 Volckerinckhove
Dochter van Robert PIERS (1600-1678) en Geneviève VERCOLME (1608-1641)
b. Jeanne HIELLE
Geboren: ca 1625
Huwde:
Philippe YEULLES
Geboren: ca 1625
c. Marie HIELLE
Geboren: ca 1630
Overleden: ca 1660 Saint-Georges-sur-l’Aa
Huwde: 18 november 1653 Volckerinckhoven
Charles Olivier PIERS (huwde (2) Marie VERRON waaruit 5 kinderen)
Geboren: 12 juli 1629 Volckerinckhove
Overleden: 24 december 1687 Saint-Georges-sur-l’Aa
Dochter van Robert PIERS en Geneviève VERCOLME
Uit dit huwelijk:
a. Charles PIERS
Geboren:
b. Robert PIERS
Geboren: ca 1655 Saint-Georges-sur-l’Aa
Overleden: 20 januari 1704 bayenghem-les Eperlecques
Huwde: 16 november 1680 Eperlecques
Isabella BRUNET
Geboren: ca 1660 Saint-Georges-sur-l’Aa
Uit dit huwelijk 4 kinderen
3. Anne HIELLE
Geboren: ca 1615
Huwde:
Francois BEDAGUE
Geboren: ca 1615
Overleden: Moulle
Zoon van Noél BEDAGUE en Anselme DENIS
4. Anne HIELLE
Geboren: ca 1640
Huwde: 4 juli 1674 Eperlecques
Thomas HOCQUINGHEM
Geboren: ca 1638
Overleden: 25 december 1688 Eperlecques
Thomas huwde (1): 15 juni 1669 Eperlecques
Jacqueline PIERS
Thomas huwde (3): 1681 Eperlecques
Marie Jeanne DUMONT